Lord Byron

 Lord Byron / Andrzej Tretiak. Wydawnictwo Polskie R. Wegnera. Poznań, 1930.

 Byron w wieku 21 lat wg rysunku J. H. Harlowa

Biografia Lorda Byrona napisana przez Andrzeja Tretiaka to jedno z najważniejszych dzieł tego wybitnego filologa, pierwszego profesora filologii angielskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Autor ten, który później pełnił funkcję dyrektora programowego Sekcji Polskiego Radia Delegatury Rządu na Kraj, opisał barwne życie  Lorda Byrona, jego przyjaźnie literackie oraz dokonał wnikliwej analizy jego twórczości. Książka została wydrukowana w luksusowym wydaniu przez R. Wegnera w Poznaniu w 1930 roku i nadal cieszy się uznaniem czytelników. Jej wartość pozostaje nienaruszona, zachęcając do lektury także współczesnych miłośników literatury. Spędzając jesienne popołudnie w jej towarzystwie, można się całkowicie zanurzyć w fascynujący świat Lorda Byrona. Złapała mnie za serce zwłaszcza historia tragicznej miłości Lorda Byrona do jego przyrodniej siostry, Augusty Leigh, co stanowi jedno z najbardziej poruszających wątków życiorysu poety. Andrzej Tretiak, jako profesor filologii angielskiej, wykazał się znakomitymi zdolnościami literackimi i krytycznym spojrzeniem. Niestety, życie profesora zostało brutalnie przerwane w trzecim dniu Powstania Warszawskiego, kiedy to zginął zamordowany przez Niemców.

 

Z biografii poety dowiecie się, że znany jako autor m. in. "Wędrówek Childe Harolda", "Korsarza", "Giaura", "Don Juana",  George Gordon Noel, szósty baron Byron, to jeden z największych angielskich poetów, ale też skandalista, nieokiełznany człowiek, który sprzeciwiał się wszelkim ograniczającym go normom i stał się legendą już za życia.  Ciążyły na nim oskarżenia o cudzołóstwo, kazirodztwo i homoseksualizm. Posądzany był o satanizm ponieważ pił czerwone wino z ludzkiej czaszki. Zarzucano mu, że wybierając złych ludzi na bohaterów swoich utworów, robił apoteozę zbrodni. Jego życie obfitowało w tak wiele tajemnic i skandali, że nawet dzisiaj byłoby uważane za kontrowersyjne. 

Postępowanie Byrona w życiu prywatnym oburzało jego współczesnych. Z drugiej jednak strony Byron to geniusz literacki, wybitny poeta, który pozostawił po sobie wiele znakomitych dzieł. Jego twórczość jest nadal ceniona i czytana na całym świecie. Żył w okresie romantyzmu, który był pełen emocji, ekspresji artystycznej i ducha buntu. Jego życie i twórczość doskonale oddają ducha tej epoki.

Przyszedł na świat w Londynie w 1788 roku. Jego przodkowie wiedli podobne, pełne skandali życie. Dzieje jego rodzimy to seria pijaństwa, romansów, hazardu i różnych przestępstw. Nie na darmo jego ojca nazywano Szalonym Jackiem, a stryjecznego dziadka, po którym odziedziczył lordowski tytuł, Niegodziwym Lordem. Niestety również matka, spokrewniona ze Stuartami, Catherine Gordon, była kobietą ekscentryczną i nieobliczalną. Byron urodził się ze zdeformowaną stopą, co stało się powodem prześladowania przez rówieśników w szkole. Był chłopcem wyjątkowo zdolnym i bystrym, jednak nazywano go złośliwie "diabełkiem lady Byron".

Poeta słynął z licznych romansów i skandali miłosnych. Związki miłosne nawiązywał zarówno z kobietami jak i mężczyznami. Stanowiły one nie tylko źródło osobistych dramatów, ale także wpłynęły na jego twórczość literacką. Motywy miłości, pasji i tragedii często pojawiały się w jego dziełach. Byron pisał wiele wierszy lirycznych, w tym słynne "When We Two Parted," "She Walks in Beauty," i "So, We'll Go No More a Roving." Te utwory ukazują jego zdolności do wyrażania emocji, zarówno miłości, jak i melancholii.

Kochałem — miłość często drogę znajdzie
Tam nawet, kędy głodny zwierz nie zajdzie,
A miłość taka, śmiała na przygody,
Czyliżby miała zostać bez nagrody?

Gdzie? kiedy? po cóż mam głosić przed światem? —
Byłem szczęśliwy w miłości — dość na tem.
A przecież często żałuję — daremnie! —
Wolałbym nie być kochany wzajemnie.      

Giaur
tłumaczenie Adam Mickiewicz

W 1814 r. Augusta Leigh, siostra przyrodnia Lorda Byrona urodziła mu córkę. Być może próbując odzyskać reputację, Byron w następnym roku poślubił Annabellę Milbanke, z którą miał kolejną córkę, Augustę Adę. Augusta Ada King, hrabina Lovelace, córka Lorda Byrona jest uważana za pierwszą programistkę w historii komputerów. Jej najważniejszym osiągnięciem było napisanie notatek do maszyny analitycznej Charlesa Babbage'a. Choć maszyna ta nie została nigdy zbudowana w pełni za jej życia, to jej koncepcje i algorytmy miały ogromny wpływ na rozwój późniejszych komputerów i programowania.

W kwietniu 1816 roku Byron uciekł z Anglii, pozostawiając po sobie nieudane małżeństwo, notoryczne romanse i rosnące długi. Odbył liczne podróże, zwiedzając Europę i Bliski Wschód. Podczas tych podróży zdobywał inspirację do swoich późniejszych dzieł, a jego słynna podróż do Grecji zaowocowała zaangażowaniem w walkę o niepodległość tego kraju.  Hojna pomoc finansowa i uczestnictwo w konflikcie w Grecji przyniosły mu status bohatera narodowego w tym kraju. Śmierć Byrona była długo opłakiwana przez Greków. Zhellenizowana forma nazwiska Byron – Viron, Vironas jest popularnym greckim imieniem męskim, dała także nazwę jednej z dzielnic Wielkich Aten Vironos – Dzielnica Byrona. Poeta zmarł 19 kwietnia 1824 roku w Missolonghi. Jego ciało zabalsamowano i odesłano do Anglii. Tam odmówiono jego pochówku w Westminster Abbey. Spoczywa na cmentarzu kościoła św. Marii Magdaleny w Hucknall w hrabstwie Nottingham, zaś serce Byrona pod drzewem w Missolonghi. Na swoje życzenie obok Lorda Byrona została pochowana jego niechciana córka, Ada Lovelace.

 

Lord Byron w stroju albańskim

źródła: 

https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Tretiak
https://www.historic-uk.com/CultureUK/Lord-Byron/
https://lubimyczytac.pl/autor/24835/george-gordon-byron
https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/giaur.html#m1231403117738
https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/1572392,george-byron-%E2%80%93-romantyczny-bojownik
https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/
Ścieżki Miłości. George Byron. Podcast Radia Katowice.