Przejdź do głównej zawartości

Jeografia czyli Opisanie matematyczne i fizyczne Ziemi

 Jan Śniadecki, Jeografia czyli Opisanie matematyczne i fizyczne ziemi, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauki, Wilno 1804

 

Bracia Śniadeccy, patroni ulic, szkół, parków, wybitni naukowcy przełomu XVIII i XIX wieku. Jan - astronom, matematyk, filozof, językoznawca, pedagog, geograf, Jędrzej - lekarz, biolog chemik. Uważani za najwybitniejszych polskich naukowców epoki oświecenia, wieku rozumu i filozofów.
Starszy z braci, Jan wezwany przez Komisję Edukacji Narodowej, został mianowany szefem katedry i profesorem matematyki wyższej i astronomii w Krakowie (Wyższa Szkoła Koronna). Wykładał zarówno matematykę jak i astronomię. Co ciekawe, wbrew powszechnemu wtedy zwyczajowi wykładał w języku polskim. Był pierwszym wykładowcą tych dwóch przedmiotów w języku ojczystym na krakowskiej uczelni. W 1782 roku został mianowany członkiem Rady Wizytatorskiej (powołanej przez Komisję Edukacji Narodowej).
Jesienią roku 1782 wystąpił z projektem zbudowania obserwatorium astronomicznego w Krakowie na terenie Ogrodu Botanicznego.
Mówiono o nim, że jest: „arcykapłanem umiejętności na całą Polskę i Litwę”.

 




W 1804 roku opublikował dzieło pod tytułem Jeografiia, czyli opisanie matematyczne i fizyczne Ziemi. Między innymi tym dziełem przyczynił się do upowszechnienia polskiej terminologii matematycznej.

Praca Śniadeckiego stanowiła zupełnie nową jakość – w sposób naukowy przedstawiała systemy geografii jako nauki ścisłej, opartej na matematyce, astronomii i fizyce. 


Dzieło zawiera dziewięć rozdziałów:
ROZDZIAŁ 1. O Ziemi iako planecie głównym : o sposobach poznawania i oznaczania różnych mieysc na iey powierzchni: o biegu iey dziennym, i o skutkach z tego biegu wynikaiących
ROZDZIAŁ II. O biegu rocznym ziemi około Słońca, o skutkach i podziałach z tego biegu wypadaiących.
ROZDZIAŁ III. O wymierzaniu Ziemi, o iey figurze i rozległości
ROZDZIAŁ IV. O Xiężycu iako gwiaździe ziemskiey, sprawuiącey różne skutki na ziemi.
ROZDZIAŁ V. O Morzu, o iego peryodycznem wzdymaniu się i opadaniu; o prądach morskich.
ROZDZIAŁ VI. O Atmosferze ziemskiey, i o tworach na powietrznych.
ROZDZIAŁ VII. O poruszeniach atmosfery i wiatrach.
ROZDZIAŁ VIII. O temperaturze i o porach rocznych na całey ziemi.
ROZDZIAŁ IX. O kartach ieograficznych.


 
 

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

O języku uczniowskim w latach 30-tych XX wieku.

Wilno, Państwowe Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej, uczennice z nauczycielką francuskiego [nie po 1932]. (koloryzowane)

Portrecistka Marii Antoniny i jej polskie obrazy

Portret Pelagii z Potockich Sapieżyny.

Prekursor polskiej logopedii

  Tytus Junius Benni   Mamy w zbiorach naszej biblioteki pokaźny zbiór książek i różnorodnych materiałów pomocniczych, a od kilku lat również pomocy dydaktycznych, które można wykorzystać w terapii logopedycznej. To właśnie na stronie internetowej wydawcy gier edukacyjnych Komlogo (wydawcy wartościowych gier i pomocy dydaktycznych dla logopedów, pedagogów, nauczycieli i rodziców, ich produkty mamy w zbiorach) natknęłam się na informację o Tytusie Bennim – polskim językoznawcy, nauczycielu i profesorze Uniwersytetu Warszawskiego. W duchu nazwy naszego bloga połączmy „nowe ze starym” - w naszej kolekcji zbiorów historycznych w Polonie można zobaczyć kilka prac profesora Benniego.                                                                                       ...